طرح مهارت آموزی در مدارس سما
.jpg)

دستور العمل طرح مهارتی در مدارس :
مقدمه
در عصر انقلاب اسلامی انتظارات زیادی از آموزش و پرورش مطرح میباشد. تعمیق ارزشها و هنجارهای اسلامی و اصلاح دانش و بینش و رفتار دانشآموزان و همچنین تعلیم مهارتهای فردی و اجتماعی و تسهیل روند جامعهپذیری آنان و آموختن علوم و معارف دینی و ترویج سبک زندگی ایرانی و اسلامی به نسل نو و آموزش اصول مردمسالاری دینی و قانونگرایی و انتقال مواریث علمی و ادبی و فرهنگی به آیندهسازان و آموختن مهارتهای فنی و حرفهای کارآمد و پرورش قوه خلاقیت و نوآوری و تقویت روح کاوشگری و تحقیق و تعقل و تفکر در کودکان و نوجوانان و تحکیم هویت اسلامی و ایرانی دانشآموزان در ردیف توقعات بر حق از نظام تعلیم و تربیت اسلامی قرار دارند.
یکی از پدیدههای نگرانکننده در جامعه امروز ایران کثرت جوانان بیکار است. به منظور مهار این روند نامطلوب و ایجاد شرایط بهتر برای اشتغال جوانان، مقام معظم رهبری حضرت آیتالله خامنهای مدظلهالعالی زنگ آموزشهای فنی و حرفهای را در فضای جامعه نواختهاند و نظام آموزشی را به سمت هدفمندکردن آموزشها سوق دادهاند.
رئیس محترم هیأت امناء و سرپرست محترم دانشگاه آزاد اسلامی در ماههای اخیر نسبت به ایجاد تحول در نظام آموزشی با رویکرد فنی و حرفهای و مهارتآموزی نظرات سازندهای مطرح کردهاند. عملیاتیکردن این آراء مستلزم اقدامات گوناگونی در سطح ملی و در حوزه دانشگاه آزاد اسلامی و سازمان سماست.
دانشگاه آزاد اسلامی و سازمان سما اگرچه نمیتوانند به تنهایی ارتباط حوزه صنعت و کشاورزی و خدمات را با نظام آموزشی اعم از مدرسه و دانشگاه برقرار کنند ولی در جایگاه خود میتوانند پرچم تحول در آموزشهای فنی و حرفهای را به اهتزاز درآورند و افق جدیدی در پیش روی جوانان باز کنند. اتاق فکر دانشگاه آزاد اسلامی هیأت امناء و هیأت رئیسه و اتاق فکر سازمان سما افزون بر آن دو، شورای سازمان و شورای معاونان آن است.
در راستای اجرایی و پیاده نمودن سیاست های مطروحه «طرح مهارت آموزی در مدرسه » با رویکرد ایجاد بسترهای لازم برای مهارت آموزی و آموزش حرف در مدارس و همچنین استمرار و تثبیت اشتغال و فرصتهای موجود و مورد نیاز جامعه به ویژه در مشاغل خرد و خانگی با استفاده از ظرفیت و توانمندیهای محصلین در توسعه آموزش های مهارتی و نیز برای استفاده از ظرفیتهای آموزشی موجود در محیطهای کارگاهی و در راستی توسعه و تنوع الگوهای آموزشی تدوین گردیده است.
ماده ۱: اهداف
یکی از پدیدههای نگرانکننده در جامعه امروز ایران کثرت جوانان بیکار است. به منظور مهار این روند نامطلوب و ایجاد شرایط بهتر برای اشتغال جوانان، مقام معظم رهبری حضرت آیتالله خامنهای مدظلهالعالی زنگ آموزشهای فنی و حرفهای را در فضای جامعه نواختهاند و نظام آموزشی را به سمت هدفمندکردن آموزشها سوق دادهاند.
رئیس محترم هیأت امناء و سرپرست محترم دانشگاه آزاد اسلامی در ماههای اخیر نسبت به ایجاد تحول در نظام آموزشی با رویکرد فنی و حرفهای و مهارتآموزی نظرات سازندهای مطرح کردهاند. عملیاتیکردن این آراء مستلزم اقدامات گوناگونی در سطح ملی و در حوزه دانشگاه آزاد اسلامی و سازمان سماست.
دانشگاه آزاد اسلامی و سازمان سما اگرچه نمیتوانند به تنهایی ارتباط حوزه صنعت و کشاورزی و خدمات را با نظام آموزشی اعم از مدرسه و دانشگاه برقرار کنند ولی در جایگاه خود میتوانند پرچم تحول در آموزشهای فنی و حرفهای را به اهتزاز درآورند و افق جدیدی در پیش روی جوانان باز کنند. اتاق فکر دانشگاه آزاد اسلامی هیأت امناء و هیأت رئیسه و اتاق فکر سازمان سما افزون بر آن دو، شورای سازمان و شورای معاونان آن است.
در راستای اجرایی و پیاده نمودن سیاست های مطروحه «طرح مهارت آموزی در مدرسه » با رویکرد ایجاد بسترهای لازم برای مهارت آموزی و آموزش حرف در مدارس و همچنین استمرار و تثبیت اشتغال و فرصتهای موجود و مورد نیاز جامعه به ویژه در مشاغل خرد و خانگی با استفاده از ظرفیت و توانمندیهای محصلین در توسعه آموزش های مهارتی و نیز برای استفاده از ظرفیتهای آموزشی موجود در محیطهای کارگاهی و در راستی توسعه و تنوع الگوهای آموزشی تدوین گردیده است.
ماده ۱: اهداف
- تقویت روحیه مهارت ورزی و ایجاد مهارت در دانش آموزان ، ایجاد خودباوری جهت کسب تجربه و آماده سازی دانش آموزان برای ورود به عرصه اشتغال و کارآفرینی
- کار آفرینی و ایجاد فرصت های آموزشی مهارتی
- ایجاد منابع درآمد برای مدرسه
- استفاده از توانمندیهای مربیان و کارکنان و اولیاء دانش آموزان و جامعه محلی با انگیزه و صاحب حِرف جهت آموزش ؛
ماده ۲-اختصارات و تعاریف
1-2- سازمان: سازمان مدارس غیر دولتی وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی
۲-2-مدارس مهارتی سما : مجموع مدارس سما در کلیه دوره های تحصیلی که زیر مجموعه سازمان سما در چارچوب نظام تعلیم و تربیت کشور و آموزش و پرورش فعالیت می نماید .
3-2- مهارت : مجموعه ای از توانمندی های عملی که در بازار کار قابل توجیه باشد .
4-2 مهارت آموز : دانش آموزان مدارس سما در کلیه دوره های تحصیلی که پس از ارائه آموزش های لازم از طریق مربیان و استادکاران در محیط مدرسه ، موفق به کسب مهارت کافی در یکی از حرفه های آموزشی ارائه شده در مدرسه که زمینه ساز اشتغال در آینده ایشان می باشد ، شده اند ؛
5-2 مربی (استادکار) ؛ فردی است که توانمندی های لازم مهارتی و آموزشی جهت ارائه آموزش های مهارتی به مهارت آموز را دارد .
6-2 دوره آموزشی : دوره ای است که دارای هدف ، محتوا ، برنامه و ارزشیابی باشد ، دوره آموزشی ممکن است در یک مکان خاص یا شناور باشد .
7-2 ارزشیابی : ارزشیابی مهارت ، فرایند بررسی میزان شایستگی مهارتی ، مهارت آموزان در حوزه مهارت است که معیار آن عملکرد مؤثر در کار برابر استاندارد در هر رشته می باشد و معمولاً اعطای گواهی نامه صلاحیت حرفه ای براساس این ارزشیابی ها انجام می گیرد .
ماده ۳-شرایط مهارت آموزان
1-3 مهارت آموزان در مدارس سما مشغول به تحصیل باشند ؛
2-3مهارت آموز علاقه مندی و تمایل خود را براساس فرم های نیازسنجی اعلام نماید.
تبصره : در صورت توسعه آموزش های مهارتی در مدارس سما در راستای برند سازی مدارس و ایجاد درآمد غیر شهریه ای ، چنانچه دوره های مهرتی در خارج از زمان فعالیت رسمی مدرسه برگزار شود میتوان از دانش آموزان سایر مدارس نیز ثبت نام کرد ؛
ماده ۴- شرایط مربی (استاد کار)
1-4 دارای تحصیلات آکادمیک و یا دارنده گواهی نامه های آموزش فنی وحرفه اتی و یا تجربه در یک رشته خاص می باشند ؛
2-4 دارای شایستگی های فنی و اجتماعی و تربیتی و توانمند در انتقال مطالب به مهارت آموزان می باشد ؛
ماده ۵- شرایط اجرای آموزش های مهارتی
1-5- آموزش های مهارتی در مدارس در ساعات رسمی و فوق برنامه و زیر نظر مدیر مدرسه و مربیان برای کلیه دانش آموزان اجرا می گردد.
2-5 تدوین سرفصل های دوره های مهارتی و برنامه ها درتقویم اجرایی مدرسه با همکاری اولیاء و شورای مدرسه توسط مربی و با ارائه طرح در شورای مدرسه ؛
3-5 تعیین رشته های مهارتی قابل اجرا در مدرسه براساس نیاز سنجی انجام شده از دانش آموزان براساس شرایط سنی و جنسی و بومی – محلی
4-۵-تعداد دانش آموزان برای رشته های درنظر گرفته شده در مدرسه ، به شرط وجود امکانات، تجهیزات، فضا و ایمنی بدون محدودیت است ، اما سعی شود نظارت کافی و بهینه از عملکرد دانش آموزان صورت پذیرد .
5-5-رعایت نکات ایمنی و حفاظت فنی و بهداشت کار در مدرسه یا کارگاه و پوشش بیمه مسئولیت مدنی برای هرکدام از مهارت آموزان ؛
6-5 مدرسه طوری برنامه ریزی نماید که آموزش های ارائه شده براساس علائق دانش آموزان یا به صورت پایه ای و یا به صورت تلفیقی با توجه به شرایط و اقتضائات مدرسه باشد .
7-5 دستگاه ها و تجهیزات مورد نیاز برای آموزش، متناسب با نوع استاندارد آموزشی باشد.
8-5 مدرسه می بایست نسبت به اعلام درخواست آموزش های دانش آموزان به تفکیک رشته و امکانات و تجهیزات جهت اطلاع و بررسی های لازم به سازمان اقدام نماید.
9-5 مدیر مدرسه به گونه ای برنامه ریزی نماید تا در پایان دوره براساس ارزشیابی به عمل آمده نسبت به صدور گواهی نامه ؛
10-5 نظارت بر اجرای مستمر دوره ها جهت ایجاد مهارتع کافی در دانش آموزان با تدوین برنامه ای عملیاتی بلند مدت و کوتاه مدت در مدرسه ؛
ماده6- وظایف سازمان
1-6 پیگیری برای صدور گواهی نامه ها از سوی مراجع ذیربط ؛
2-6 نظارت بر اجرای برنامه های مهارتی ؛
3-6 برگزاری دوره توجیهی برای مهارت آموزان قبل از شروع آموزش و تعیین اهمیت اجرای دوره (در صورت ضرورت) با مدیران و کادر مدرسه .
4-6 پوشش بیمه مسئولیت مدنی مهارت آموزان طی دوره آموزشی (نظیر کارآموزان مراکز آموزشی فنی و حرفه ای)
5-6 برگزاری جشنواره های مهارتی محلی ، استانی ، منطقه ای
6-6 طراحی و به کارگیری سامانه رایانه ای مناسب برای شناسایی، ثبت نام، بررسی، معرفی و سایر مراحل اجرایی طرح به منظور شناسائی دوره های مهارتی به سایر مدارس و حسن نظارت بر فرآیند اجرای دوره ها ؛
با توجه به ضرورت اجرای این برنامه و برنامه ریزی و سیاستگزاری سازمان از روند اجراء ، لازم است معاونین سازمان سما ، تمهیدانی اتخاذ نمایند ؛ ضمن هم اندیشی با مدیران مدارس ذیربط نسبت به برنامه ریزی و ارائه آموزش های مهارتی در مدارس از سال تحصیلی 97-96 اقدام نمایند و در این راستا نسبت به تکمیل نمون برگهای شماره (1) جهت ارائه رشته های پیشنهادی از طریق پرتال مدارس به آدرس Sazman.samaschools.ir اقدام نموده و پس از شروع سال تحصیلی نیاز سنجی صورت گرفته از دانش آموزان ، نمونه برگهای شماره (2) شامل مهارتهای در نظر گرفته شده به همراه اطلاعات مربوط به منابع مالی و نیروی انسانی تکمیل و در آبان ماه هر سال از طریق پرتال به آدرسSazman.samaschools.ir ارسال نمایند .
1-2- سازمان: سازمان مدارس غیر دولتی وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی
۲-2-مدارس مهارتی سما : مجموع مدارس سما در کلیه دوره های تحصیلی که زیر مجموعه سازمان سما در چارچوب نظام تعلیم و تربیت کشور و آموزش و پرورش فعالیت می نماید .
3-2- مهارت : مجموعه ای از توانمندی های عملی که در بازار کار قابل توجیه باشد .
4-2 مهارت آموز : دانش آموزان مدارس سما در کلیه دوره های تحصیلی که پس از ارائه آموزش های لازم از طریق مربیان و استادکاران در محیط مدرسه ، موفق به کسب مهارت کافی در یکی از حرفه های آموزشی ارائه شده در مدرسه که زمینه ساز اشتغال در آینده ایشان می باشد ، شده اند ؛
5-2 مربی (استادکار) ؛ فردی است که توانمندی های لازم مهارتی و آموزشی جهت ارائه آموزش های مهارتی به مهارت آموز را دارد .
6-2 دوره آموزشی : دوره ای است که دارای هدف ، محتوا ، برنامه و ارزشیابی باشد ، دوره آموزشی ممکن است در یک مکان خاص یا شناور باشد .
7-2 ارزشیابی : ارزشیابی مهارت ، فرایند بررسی میزان شایستگی مهارتی ، مهارت آموزان در حوزه مهارت است که معیار آن عملکرد مؤثر در کار برابر استاندارد در هر رشته می باشد و معمولاً اعطای گواهی نامه صلاحیت حرفه ای براساس این ارزشیابی ها انجام می گیرد .
ماده ۳-شرایط مهارت آموزان
1-3 مهارت آموزان در مدارس سما مشغول به تحصیل باشند ؛
2-3مهارت آموز علاقه مندی و تمایل خود را براساس فرم های نیازسنجی اعلام نماید.
تبصره : در صورت توسعه آموزش های مهارتی در مدارس سما در راستای برند سازی مدارس و ایجاد درآمد غیر شهریه ای ، چنانچه دوره های مهرتی در خارج از زمان فعالیت رسمی مدرسه برگزار شود میتوان از دانش آموزان سایر مدارس نیز ثبت نام کرد ؛
ماده ۴- شرایط مربی (استاد کار)
1-4 دارای تحصیلات آکادمیک و یا دارنده گواهی نامه های آموزش فنی وحرفه اتی و یا تجربه در یک رشته خاص می باشند ؛
2-4 دارای شایستگی های فنی و اجتماعی و تربیتی و توانمند در انتقال مطالب به مهارت آموزان می باشد ؛
ماده ۵- شرایط اجرای آموزش های مهارتی
1-5- آموزش های مهارتی در مدارس در ساعات رسمی و فوق برنامه و زیر نظر مدیر مدرسه و مربیان برای کلیه دانش آموزان اجرا می گردد.
2-5 تدوین سرفصل های دوره های مهارتی و برنامه ها درتقویم اجرایی مدرسه با همکاری اولیاء و شورای مدرسه توسط مربی و با ارائه طرح در شورای مدرسه ؛
3-5 تعیین رشته های مهارتی قابل اجرا در مدرسه براساس نیاز سنجی انجام شده از دانش آموزان براساس شرایط سنی و جنسی و بومی – محلی
4-۵-تعداد دانش آموزان برای رشته های درنظر گرفته شده در مدرسه ، به شرط وجود امکانات، تجهیزات، فضا و ایمنی بدون محدودیت است ، اما سعی شود نظارت کافی و بهینه از عملکرد دانش آموزان صورت پذیرد .
5-5-رعایت نکات ایمنی و حفاظت فنی و بهداشت کار در مدرسه یا کارگاه و پوشش بیمه مسئولیت مدنی برای هرکدام از مهارت آموزان ؛
6-5 مدرسه طوری برنامه ریزی نماید که آموزش های ارائه شده براساس علائق دانش آموزان یا به صورت پایه ای و یا به صورت تلفیقی با توجه به شرایط و اقتضائات مدرسه باشد .
7-5 دستگاه ها و تجهیزات مورد نیاز برای آموزش، متناسب با نوع استاندارد آموزشی باشد.
8-5 مدرسه می بایست نسبت به اعلام درخواست آموزش های دانش آموزان به تفکیک رشته و امکانات و تجهیزات جهت اطلاع و بررسی های لازم به سازمان اقدام نماید.
9-5 مدیر مدرسه به گونه ای برنامه ریزی نماید تا در پایان دوره براساس ارزشیابی به عمل آمده نسبت به صدور گواهی نامه ؛
10-5 نظارت بر اجرای مستمر دوره ها جهت ایجاد مهارتع کافی در دانش آموزان با تدوین برنامه ای عملیاتی بلند مدت و کوتاه مدت در مدرسه ؛
ماده6- وظایف سازمان
1-6 پیگیری برای صدور گواهی نامه ها از سوی مراجع ذیربط ؛
2-6 نظارت بر اجرای برنامه های مهارتی ؛
3-6 برگزاری دوره توجیهی برای مهارت آموزان قبل از شروع آموزش و تعیین اهمیت اجرای دوره (در صورت ضرورت) با مدیران و کادر مدرسه .
4-6 پوشش بیمه مسئولیت مدنی مهارت آموزان طی دوره آموزشی (نظیر کارآموزان مراکز آموزشی فنی و حرفه ای)
5-6 برگزاری جشنواره های مهارتی محلی ، استانی ، منطقه ای
6-6 طراحی و به کارگیری سامانه رایانه ای مناسب برای شناسایی، ثبت نام، بررسی، معرفی و سایر مراحل اجرایی طرح به منظور شناسائی دوره های مهارتی به سایر مدارس و حسن نظارت بر فرآیند اجرای دوره ها ؛
با توجه به ضرورت اجرای این برنامه و برنامه ریزی و سیاستگزاری سازمان از روند اجراء ، لازم است معاونین سازمان سما ، تمهیدانی اتخاذ نمایند ؛ ضمن هم اندیشی با مدیران مدارس ذیربط نسبت به برنامه ریزی و ارائه آموزش های مهارتی در مدارس از سال تحصیلی 97-96 اقدام نمایند و در این راستا نسبت به تکمیل نمون برگهای شماره (1) جهت ارائه رشته های پیشنهادی از طریق پرتال مدارس به آدرس Sazman.samaschools.ir اقدام نموده و پس از شروع سال تحصیلی نیاز سنجی صورت گرفته از دانش آموزان ، نمونه برگهای شماره (2) شامل مهارتهای در نظر گرفته شده به همراه اطلاعات مربوط به منابع مالی و نیروی انسانی تکمیل و در آبان ماه هر سال از طریق پرتال به آدرسSazman.samaschools.ir ارسال نمایند .
سید احمد زرهانی
معاون دانشگاه و رئیس سازمان سما
معاون دانشگاه و رئیس سازمان سما
طرح مهارت آموزی در مدارس سما